Cây cà phê: Đặc điểm và thông tin bạn nên biết
Cây cà phê là gì?
Cây cà phê là một loài thực vật có tên khoa là Coffea, thuộc họ Rubiaceae. Cây cà phê có nguồn gốc từ châu Phi và được trồng trên khắp thế giới với các khu vực trồng chính tại Brazil, Colombia, Ethiopia, Việt Nam, Indonesia và nhiều nơi khác.
Cây cà phê có thân gỗ, thường cao khoảng 3 đến 4 mét. Lá của cây có hình dạng bầu dục và có màu xanh đậm. Hoa của cây cà phê có màu trắng và mọc thành chùm. Quả của cây cà phê có màu đỏ hoặc tím, có hình dạng bầu dục và chứa hai hạt cà phê bên trong.
Hạt cà phê là nguyên liệu chính để sản xuất cà phê, một trong những thức uống phổ biến nhất trên toàn thế giới. Hạt cà phê được thu hoạch và chế biến theo nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào địa điểm trồng và phương thức sản xuất. Cà phê là một ngành công nghiệp lớn trên toàn thế giới, tạo ra nguồn thu nhập cho hàng triệu người và có tác động đến nền kinh tế của nhiều quốc gia.
Đặc điểm của cây cafe
Cây cà phê có những đặc điểm chính đáng chú ý như sau:
- Chiều cao trung bình của cây cà phê thường dao động từ 3-4 mét, tuy nhiên, chiều cao này có thể khác nhau tùy thuộc vào loại cây và điều kiện trồng.
- Lá của cây cà phê có hình dạng bầu dục và màu xanh đậm, chúng thường mọc xen kẽ với nhau trên thân cây và có kích thước trung bình khoảng 5-10cm.
- Hoa của cây cà phê mọc thành chùm ở nách lá với màu trắng và thường nở quanh năm, tuy nhiên, tần suất nở khác nhau tùy thuộc vào vùng trồng.
- Quả của cây cà phê có hình dạng bầu dục và màu đỏ hoặc tím, mỗi quả cà phê chứa hai hạt cà phê bên trong.
- Thời gian trưởng thành của cây cà phê thường từ 3-5 năm sau khi trồng. Sau đó, cây cà phê có thể được thu hoạch một hoặc hai lần mỗi năm.
- Để trồng cây cà phê, cần có điều kiện trồng phù hợp như độ cao từ 600-2000 mét so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình từ 18-25 độ C và lượng mưa khoảng 1500-2000mm mỗi năm.
Cây cà phê là loại cây ưa sáng, đòi hỏi độ ẩm và đất tốt, được trồng ở nhiều khu vực trên thế giới để sản xuất hạt cà phê.
Thân cây
Thân cây cà phê có thể được chạm trổ thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đẹp mắt. Cây cà phê chè và cà phê vối có thể cao tới 6 và 10 mét, tuy nhiên, trên các trang trại cà phê, người ta thường cắt tỉa để giữ chiều cao từ 2-4 mét để thu hoạch dễ dàng hơn.
Cây cà phê có cành thon dài, lá hình oval, màu xanh đậm phía trên và xanh nhạt hơn phía dưới. Chiều dài của lá từ 8-15 cm, rộng 4-6 cm. Rễ của cây cà phê là rễ cọc, có chiều sâu từ 1 đến 2,5 mét và nhiều rễ phụ tỏa ra xung quanh để hút chất dinh dưỡng nuôi cây.
Hoa
Hoa của cây cà phê có màu trắng, gồm năm cánh hoa và thường nở thành chùm đôi hoặc ba. Hương thơm của hoa cà phê giống như hương của hoa nhài. Thời gian nở hoa chỉ kéo dài từ 3 đến 4 ngày và quá trình thụ phấn chỉ diễn ra trong vài giờ đồng hồ. Mỗi cây cà phê trưởng thành có thể có từ 30.000 đến 40.000 bông hoa.\
Từ khi cây cà phê ra hoa, người ta đã có thể dự đoán được mùa vụ cà phê sắp tới. Điều này rất quan trọng trong việc đánh giá giá cả và thị trường sản phẩm ở các quốc gia sản xuất cà phê lớn. Tuy nhiên, những thay đổi khí hậu bất thường, chẳng hạn như những đợt rét đậm hoặc hạn hán có thể làm thay đổi tình hình sản xuất và đẩy giá cả thị trường cà phê lên cao.
Quả
Cây cà phê là loài cây tự thụ phấn, có nghĩa là gió và côn trùng có tác động lớn đến quá trình sinh sản của cây. Sau khi thụ phấn trong vòng 7 đến 9 tháng, cây sẽ cho quả hình bầu dục giống như quả anh đào. Quả có màu xanh lúc non trẻ, chuyển sang màu vàng và cuối cùng là đỏ khi chín. Nếu để quá lâu, quả cà phê có thể chuyển sang màu đen. Quá trình đâm hoa kết trái kéo dài gần một năm, trong đó trên một cây có thể có cả hoa và quả.
Mỗi quả cà phê thông thường chứa hai hạt cà phê được bọc bởi lớp thịt quả bên ngoài. Hai hạt cà phê nằm chặt vào nhau, với mặt tiếp xúc là mặt phẳng và mặt hướng ra bên ngoài có hình vòng cung. Mỗi hạt cà phê được bảo vệ bởi hai lớp màng mỏng: một lớp màu trắng bám chặt vào vỏ hạt và một lớp màu vàng bọc ở bên ngoài. Hạt cà phê có thể có hình tròn hoặc dài, lúc còn tươi có màu xám vàng, xám xanh hoặc xanh. Đôi khi, quả cà phê chỉ có một hạt do chỉ có một nhân hoặc hai hạt bị dính lại thành một.
Phân loại cây coffee
Cà phê được chia thành nhiều loại, trong đó hai loại có giá trị kinh tế cao nhất là Arabica (còn được gọi là cà phê chè) chiếm hơn 60% tổng sản lượng cà phê trên thế giới và Robusta (còn gọi là cà phê vối). Các loại cà phê khác như Liberica và Excelsa (còn gọi là cà phê mít) chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.
Cây cà phê Arabica
Hạt cafe arabica và robusta
Cây cà phê Arabica có hình dạng bụi lớn, lá bầu dục màu xanh đậm và quả hình oval chứa thường là hai hạt. Tuy nhiên, cũng có trường hợp trái chỉ có một hạt, được gọi là peaberry hoặc Culi. Cây Arabica thường dễ bị tấn công bởi sâu bệnh hơn loại cà phê Robusta. Cà phê Arabica được trồng ở khắp châu Mỹ Latinh, châu Phi (bao gồm Trung và Đông Phi), Ấn Độ và một số khu vực tại Indonesia.
Cây Cà Phê Robusta
Cây cà phê Robusta có dạng cây bụi hoặc cây nhỏ, có thể đạt đến chiều cao 10m khi trưởng thành, với hệ thống rễ phát triển nông và rất khỏe mạnh. Trái cà phê của Robusta có hình hơi tròn, chứa hai hạt bình bầu dục và nhỏ hơn so với hạt của Arabica. Cà phê Robusta được trồng ở các khu vực Tây và Trung Phi, Đông Nam Á và một số vùng nhỏ tại Brazil.
Cây Cà Phê Liberica
Liberica là một loại cây cà phê có sức phát triển rất mạnh mẽ, đạt đến độ cao lên tới 18m và có lá rộng và dày. Trái và hạt của loại cà phê này cũng lớn hơn so với các loại cà phê khác. Tuy nhiên, Liberica không được ưa chuộng vì mùi vị của nó và chỉ được trồng ở Malaysia và Tây Phi. Hiện nay, lượng Liberica được mua bán trên thế giới rất ít.